Nýggja framsýningin í Víngarðinum útsett vegna corona
/
Portrettið hongur á núverandi framsýning í VG: Persona Grata
OPEN CALL - myndir
/
Performance
24.juli var ein forkunnug open call framsýning upp á Frælsinum á bønum framman fyri Læraraskúlan. Við á framsýningini vóru spennandi ung listafólk sum t.d. Anný Djurhuus Øssursdóttir og Alda Mohr Eyðunardóttir, ið báðar ganga á Kunstakademinum í Keypmannahavn. Tíverri eydnaðist mær ikki at uppliva framsýningina, men eg havi fingið nakrar myndir frá Aldu Mohr Eyðunardóttir - tað sær herliga avantgardistiskt út!
Luttakarar:
ANNÝ DJURHUUS ØSSURSDÓTTIR
ALDA MOHR EYÐUNARDÓTTIR
DAVID SEBASTIAN LOPEZ RESTREPO
HÚS (https://www.facebook.com/musikkur/)
HØGNI JÁKUPPSON
HØGNI EGHOLM MAGNUSSEN
PLANTULITIR (ANNA ELISABETH, KATRIN OG KATARINA)
MARJUN DRÓS TAUSEN POULSEN
MAGNUS KING
GUNNVØR HOYDAL BRIMNES
RASMUS HURTIG
SJÚRÐUR TRÓNDHEIM
JENS L. THOMSEN
KIRSTIN HELGADÓTTIR
VÁR SAMUELSEN
Síðsti kjansur at síggja summarframsýningarnar í Steinprenti
/
Hansina Iversen framman fyri einum av sínum málningum á LITBRÁ
Nógv fólk hava verið á gátt í Steinprenti í summar og hava nýtt høvið at síggja framsýningarnar í gallarínum og uppi yvir Østrømhandlinum á Skálatrøð. Men hesa vikuna er síðsti kjansur at síggja framsýningarnar, sum lata aftur leygardagin. Talan er um søluframsýningar.
Við KLAKSVIKAFFÆRER REVISITED rør kendi danski listamaðurin Claus Carstensen aftur á evni í ymiskum verkætlanum, sum hann hevur havt í føroyskum listahøpi. Listamaðurin, ið so mangan hevur samstarvað við Steinprent og við føroysk listafólk, sýnir fram 56 spildurnýggjar kollasjur/assamblasjur, ið allar taka støði í listaverkinum KLAKSVIKAFFÆRER (2010). Ítøkiliga útgangsstøðið í hesum kompositiónunum er Merkið, ið er sett saman við myndum, yrkingum og ymsum tilfari. Samansettar myndir sum kollasjur kenna vit kanska serliga frá surrealismu og popplist, har myndir verða kliptar út og settar inn í ein øðrvísi samanhang, sum gevur tí avmyndaða ein nýggjan og kanska óvæntaðan týdning. Verkini hjá Claus Carstensen, sum í fleiri førum hevur brúkt fotomyndir hjá Ásmundi Poulsen, eru full av innihaldsligum og formligum tilsipingum og samanhangum millum myndaliðir og orð.
Litbrá merkir spektrum og tekur støði í føroyskari kolorismu, ið hevur staðið sterkt í føroyskari myndlist heilt frá byrjan síðani Birgitta Johannesen málaði sínar sevjugrønu vatnlitamyndir av regnvátari náttúru og Niels Kruse stóð niðri á Møl á Eiði og málaði sínar sólsetursmyndir. Ruth Smith sá litirnar á sín heilt serliga hátt, sum enn hugtekur og nemur okkum og sjálvt Mikines flutti seg úr dramatiska myrkrinum til litfagrastu kolorismu. Við á Litbrá framsýningini eru nøkur av okkara bestu samtíðarlistafólkum, ið ikki firnast megina í litunum, men sum bjóða henni av.
Tey ið sýna fram á Litbrá eru Zacharias Heinesen, Hansina Iversen, Torbjørn Olsen, Marius Olsen, Bárður Jákupsson, Anker Mortensen, Tróndur Patursson, Rannva Kunoy og Hanni Bjartalíð.
Status Quo - Ólavsøkuframsýningin 2020
/
Á Ólavsøkuframsýningini 2020 eru fleiri góð verk umboðandi bæði eldri og yngri listafólk í Føroyum. Teir tríggir fínu, litríku, náttúrutulkandi málningarnir hjá Bárði Jákupsson hanga sera væl á grámálaða norður-vegginum. Niðri í salinum hanga verk hjá nøkrum av okkara royndastu málarum sum áðurnevndi Jákupsson og hjá Zachariasi Heinesen og Arnold Vegghamar saman við spírum, sum leita eftir eini egnari listaligu leið. Her eru lærd og leik, ung og gomul. Tað er sum tað eigur at vera á ólavsøku.
Málningarnir hjá Finleif Mortensen eru tó heldur øðrvísi enn teir plaga at vera. Abstraktir og kaotiskir og líkjast ikki málningunum hjá Zachariasi Heinesen hesa ferð. Zacharias Heinesen framsýnir fimm málningar, harav fleiri eru merktir av einum serstøkum pastelkendum litavali og ljósi, ið vísir impressionistiska alsk málarans til ljósárin.
Fleiri av framsýnarunum hava tikið atlit til temaið á framsýningini, sum er tann globala støðan í løtuni. Turið Teitsdóttir framsýnir smáar naivistiskar vatnlita- og tusjmyndir við heitum sum Vónloysi, Reinføri, Stúran og Einsemi. Hetta eru góðar og inniligar myndir, ið hanga eitt sindur ófantaligt og skeivt í bíligum rammum - tær kundu eins væl verið framsýndar uttan rammu. Fleiri onnur framsýna áhugaverd verk, m.a. Gwenaél Akira Helmsdal Carré, Marianna Beritardóttir Egholm, Tove Durita Askham, Jana Jonhardsdóttir, James Paul Clarke og Kirstin Helgadóttir. Summi teirri høvdu notið gott av um hjúklað var um teirra listarliga áhuga, um tey fingu hjálp at finna sína egnu leið í listini og um myndlist var sett á skrá í Listaútbúgvingini á Setrinum. Eingin ivi er um, at alstórur tørvur er á myndlistarligari útbúgving og umhvørvi í Føroyum.
Ólavsøkuframsýningin 2020 er sum heild væl skipað og sera ruddilig við denti á kommersiella list, tvs. list, sum kann seljast og keypast. Tað av sjónvarpinum sera gjølliga formidlaða verkið hjá Ole Wich við fleirtýdda heitinum, Løsslupne Præster er sett upp ymsastaðni uttanfyri Listasavnið.
Við fáum undantøkum er tað mesta á Ólavsøku-framsýningini annars tveydimensjonal myndlist, málningar, tekningar ella steintoyslutir, sum fólk kunnu hava hangandi ella standandi sum prýði. Eingin ivi er um, at kuratorurin, Annika á Lofti hevur stýr uppá sína framsýning. Í útvarpinum greiddi hon frá, at hon í síni kuratering hevur lagt dent á kommersiella list til tess, at Listafelag Føroya skal fáa nakað av peningi burturúr, sum tey kunnu keypa list fyri. Eg eri ikki greið yvir hvørt hetta er sambært ynski hjá Listafelagnum ella tað er kuratorurin sjálv, sum hugsar hendan vegin. Men við einari tílíkari rættiliga opinskáraðari kommersialismu skrivar Ólavsøkuframsýningin 2020 seg inn í aktuella rákið við upplivingar-búskapi og ferðafólkaídnaði, sum tíverri eisini hómast í Listasavni Føroya, har føroysk list í støðum verður miðlað við einum heldur foreinklandi ferðafólka-perspektivi.
Fleiri áhugaverd listafólk sýna fram á Ólavsøkuframsýningini, t.d. Hjørdis Haack, sum er ein framúr dugnaligur listamálari. Hennara málningar við heitinum Behind hava ein at síggja til konseptlistarligan vinkul, ið hevur við sær, at málningaflatarnir eru málaðir næstan heilt yvir við ráhvítari máling, so at bara partar av einum landslags/bygdamotivi hómast í rípum. Eg haldi eg skilji ætlanina hjá listakvinnuni, men tað er kortini spell, at Haack á henda hátt arbeiðir móti sær sjálvari - hon er heilt einfalt áhugaverdari málari enn konseptlistafólk.
JUST THE WAY IT IS - Randi Samsonsen hugleiðir um Status Quo ella støðuna, sum hon nú einaferð er við tveimum verkum, ið umframt tilfarsligt velourblídni eisini hevur eitt sjangruspæl koyrandi onkrastaðni millum tveydimensjonala málningalist, skulptur og design. Hetta hevur yvirhøvur ikki nakað sum helst við føroyskt ullavirki at gera og er meira í familju við altjóða listarák. Tað sama er galdandi fyri installatiónir við lutum í búrum, sum hjá Rannvá Holm Mortensen verða til søgur um innilæst kvinnulív.
Ólavsøkuframsýningin heldur áfram í Listasavni Føroya til 16.august.
*Av tí, at ein sikkring var farin í einum videospælara, sá eg ikki verkið hjá Jens L.Thomsen
Arnold Vegghamar
Finleif Mortensen
Hjørdis Haack
Hjørdis Haack - brot
Rannvá Holm Mortensen
Alma á Lava
Brot úr framsýning
Tove D.Askham
Rannvá Holm Mortensen
Randi Samsonsen
Elin Josefina Smith
Zacharias Heinesen
Bárður Jákupsson
Google strikar allan danskan tónleik frá YouTube
/
Sambært donskum miðlum ætlar Google at strika allan danskan tónleik frá YouTube. KODA umboðar donsk og altjóða rættindi fyri komponistar, sangskrivarar og tónleikaforløg, tá tónleikur verður spældur alment í Danmark, Grønlandi og í Føroyum. Hervið kann hugsast, at hóttanin hjá Google eisini umfatar føroyskan og grønlendskan tónleik.
Samráðingar hava verið eina tíð um eina felagsnorðurlendska avtalu, men verandi avtalur eru fyribils longdar. Sum treyt fyri fyribils forleinging av verandi avtalum er kravið frá Google nú, at upphæddin, sum YouTube rindar fyri brúk av tónleiki, minkar við útivið 70 prosentum. Hesum hevur Koda víst aftur og undrar seg í tíðindaskrivi um aggressivu og fyrilitarleysu framferðina hjá Google. - Tað er eingin loyna, at limir okkara í mong ár hava verið stak ónøgdir við gjaldsstøðinum hjá YouTube, skrivar Gorm Arildsen, stjóri í Koda í tíðindaskrivi og heldur fram, at tað somuleiðis ikki er nøkur loyna, at Koda hava verið aktivir fortalarar fyri eini uppgerð móti støðugu undirbetalingini hjá Tøknirisum sum Google.
https://www.koda.dk/om-koda/nyheder/google-fjerner-al-dansk-musik-fra-youtube
Ólavsøkuframsýningin FOREVER
/
Grein, sum eg skrivaði til Ólavsøkudimmuna (Greinin er skrivað áðrenn ólavsøku).
Tó at okkara tjóðarhátíð í ár verður øðrvísi enn hon hevur verið, letur Ólavsøkuframsýningin upp í Listaskálanum 28.juli júst sum hon plagar. Í skrivandi stund er framsýningin ikki sett upp enn, men tað forðar okkum ikki í at kava niður í søguna hjá Ólavsøkuframsýningini og minnast aftur á sýningar og verk.
Hugleiðing: Kinna Poulsen Myndir: Eiler Fagraklett, Birgir Kruse, infomedia og KP
Ólavsøkuframsýningin 1958 er hongd upp í fimleikarhøllini í Kommunuskúlanum. Frá vinstru síggja vit William Heinesen, Hanus við Høgadalsá, Steffan Danielsen og Janus Kamban
Byrjan
Listafelag Føroya byrjaði siðvenjuna í 1948 og síðani 1950 hevur Ólavsøkuframsýningin verið fastur táttur í ólavsøkuhaldinum. Hjá mær og mongum øðrum við hevur tað verið siður at fara til upplatingina ólavsøkuaftan. - Her byrjaði ólavsøkan, her var rómur og veitsluklødd fólk. Her møtti tú vinum og listafólkum, sum tú kanska fylgdist við víðari oman gjøgnum býin og inn á gólvið hjá blíðum Havnafólkum at fáa ein bita og okkurt afturvið; breyð við skerpikjøti og eina góða øl ella kanska var tað ísakalt hvítvín við heimagjørdari hylliblómusaft. Har sótu vit og hugnaðu okkum í ólavsøkuglæmuni, og tá vertirnir fregnaðust um ólavsøkuframsýningina, vóru vit fús at greiða frá og geva framsýningini skotsmál antin hendavegin ella hin. Ikki sjáldan stóðst gott og hugaligt kjak burturúr, tí ósemja var um hvat var gott og minni gott. Tað var herligt og júst sum tað eigur at vera.
Seinnu árini havi eg ikki altíð verið til upplatingina av Ólavsøkuframsýningina, men havi tó aloftast nátt at sæð hana, eg havi ofta ummælt hana og havi somuleiðis verið við til at kuratera tríggjar. Men eg haldi, at Ólavsøkuframsýningin er ein heilt serlig framsýning hvørs status og týdningur hevur verið avgerandi í føroysku listasøguni. Mong eru listafólkini, ið hava framsýnt á fyrsta sinni á Ólavsøkuframsýningini, og sum síðani hava valt sær listina sum lívsleið. Henda framsýning hevur sostatt listasøguliga tign sum eitt byrjanarstað hjá týdningarmiklum listafólkum sum til dømis Zacharias Heinesen, ið sjálvur debuteraði her blaðungur.
Ólavsøkuframsýningin ikki longur tann einasta
Um vit sláa Ólavsøkuframsýningina upp á internetinum og hyggja í gamlar blaðgreinar og lesarabrøv, síggja vit, at henda framsýning ikki sjáldan hevur elvt til ónøgd serliga millum tey, ið eru onkursvegna ónøgd við at verk eru sáldað frá. Støðið í kjakinum er ofta so sum so og snýr seg sjáldan so nógv um tað listarliga. Javnan verða limir í úrvalsnevndini ákærdir fyri at lata verk vera fyri vanbýti og fyri at taka síni egnu lakari verk framum. Eg veit eisini um navnleysar hóttanir og níðingsbrøv, ið eru send limum í úrvalsnevndum. Í dag verða slíkar illsintar meiningar kanska mest luftaðar á Facebook og við vanda fyri teim avmarkingum, sum eitt egið priviligerað ekkókamar hevur við sær, so ivist eg í um hesar meiningar eru eins avgjørdar longur. Orsøkirnar eru fleiri.
Ólavsøkuframsýningin er ikki longur einaráðandi lopfjøl hjá føroyskum listaspírum. Várframsýningin framsýnir eisini debutantar og yvirhøvur eru nógvar ymiskar listaframsýningar serliga í Havn. Men kanska er ein orsøk til broytingina eisini, at vit í roynd og veru eru komin eitt vet longur og betri duga at góðtaka tær avgerðir, sum fakfólkini taka, tí oftast eru tað listafólk og onnur fakfólk innan myndlistina, ið verða biðin sum kuratorar. Hetta, at tað eru skiftandi fólk, ið skipa fyri, hevur við sær eina umskiftiliga ólavsøkuframsýning, sum er meira og minni eliter ella fólkslig alt eftir hvør ger av hvussu framsýningin skal skipast.
Tita Vinther
Listarlig nýbrot
So nógvar eru upplivingarnar á Ólavsøkuframsýningini, at tað kennist ómøguligt at skula velja burturúr rúgvuni, men tann fyrsta, sum eg ummælti í útvarpinum í 1996 hevur sjálvsagt eitt serligt pláss. Tá var eg tikin á bóli av tekningini Vøtn, hyljar og varðar uppi á Reynsmúlalág hjá Anker Mortensen, ið var øðrvísi sjálvt í mátanum, hon var monterað ovarlaga á einum veggi, har hon sá út sum var hon sjálv flogin upp hagar av einum tilvildarligum vindblaki. Hetta var av sonnum verk, sum provokeraði og tað hoyrdist í tí annars so hátíðarliga og stilla framsýningarrúminum. Fleiri hildu verkini hjá Anker Mortensen vera greið dømi uppá nýggju klæði keisarans; ljót, skeivt skrødd pappírspetti við ófantaligum pennastrikum, so ljótt, at eitt barn kundi gjørt tað betri. - Jú, hetta vóru verk, ið flutti seg undan ráðandi rákinum í føroysku listini av litríkum náttúrutulkingum í málningum og vóru dømi um eitt annað slag av estetikki enn vit vóru von við.
Áhugaverd verk
Í fjør tók Listafelag Føroya tað óvanliga stig at sýna fram list hjá listafólkum yvir seksti ár, tey skuldu senda inn fyrstu myndina, tey høvdu havt á Ólavsøkuframsýning og so eitt nýtt verk. Ætlanin við hesum tiltakið var helst at eggja teimum eldru listafólkunum til líkasum at koma afturíaftur. Eitt áhugavert verk, sum var við á hesi framsýning var Segl hjá Titu Vinther sálu, ið stóð miðskeiðis í framsýningarrúminum. Talan var um seglskap, ið eru vovin úr menniskjahári og sum strektu seg til himmals samstundis sum tey vóru tungt groundaði, fest í eina tunga, rustaða ketu á steingólvinum í Listasavninum. Eitt ómetaliga vakurt og hugtakandi verk, lætt og tungt við áhugaverdum religiøsum og tilveruligum assosiatiónum.
Elin Josefina Smith
Eitt annað øðrvísi verk á Ólavsøkuframsýningini, sum eg komi í tankar um er Yvirgangsaldur frá 2012 hjá Elin Josefinu Smith. Myndevnið er serligt og sjáldsamt, tí ikki eru tey strævnu skiftisárini serliga væl viðgjørd í føroyskari list, sjálvt um tey hava verið mangari konu til stóran ampa. Føroysk list hevur sum heild ikki tikist tað stóra við likamligt forfall og tí er myndin hjá Elin Josefinu Smith áhugaverd. Myndamálið er skemtiligt, avgjørt og einfalt. Vit síggja eitt kvinnuskap, sum er avmyndað í køkinum ella har á leið og allarhelst stákast hon við onkrum húsligum. Í øllum førum haldi eg meg síggja umhvarvið av einum komfýri vinstrumegin í myndini, har sæst eisini ein skrubba og vaskispann. Vit eru ongantíð í iva um hvat myndin snýr seg um eftir sum heitið á myndini Yvirgangsaldur sæst skrivað á myndaflatan við týðiligum stórum stavum. Høgrumegin á myndini síggja vit, at avmyndaða karikeraða kvinnan hevur ein ordans hitatúr, sum hon sveittar uppí eina heila vaskispann.
Silja Strøm
Eitt triðja verk, sum kemur fram fyri meg er Bigger Than Yours hjá Silju Strøm, sum var við á Ólavsøkuframsýningini í 2016 og sum rørdi meg so inniliga, at eg mátti keypa tað. Verkið, sum er ein lítil málningur á plátu, er á so mangan hátt eyðkent fyri listakvinnuna, ið ofta ger tílíkar smáar, lýsandi myndir við góðvarnum næstan barnsligum brá, har tað kortini býr annað og meira undir. Vit síggja eina gentu, sum við einum skálkabrosi lyftir kjólan hjá sær upp. Við síðuna av síggja vit part av einum fimleikara ella svimjara. Myndin er figurativ, men við abstraktum detaljum, sum blanda seg uppí søgugongdina og ørkymla áskoðaran. Hvat er tað gentan vil og er yvirhøvur nakað samband millum hana og hin figurin á myndini?
Edward Fuglø
Tøkniliga fylgir Ólavsøkuframsýningin menningini í føroysku listini. Tað plagdi at vera mest málningar og standmyndir, men seinni er framsýningin vorðin meira fjølbroytt. Í 2016 framsýndi Edward Fuglø verkið Ólavsøkugestur – tað var ein heil rúminstallatión, ið varð bygd in situ í rúminum við síðuna av Bládýpinum hjá Tróndi Patursson. Eitt sera autentiskt, eitt sindur gamaldags rúm við innbúgvi, hurð, vindeyga við gardinum - fullt av sporum av livaðum lívi. Við hesum verki fingu vit karmar og staklutir til eina ólavsøkusøgu, sum vit sjálvi máttu hyggja, lukta og hugsa okkum fram til. Uttanfyri eina wc-hurð hekk ein reyður stakkur og ein leðurjakki. Á seingini silkisokkar frá Dior, á borðinum var ein kvinnuparykkur, gamalt putur og ymiskt nýtiligt til damufríðkan. Her lá eisini ein opin ítróttartaska við mannfólka-klæðum. Ólavsøkugestur var eitt sera hugtakandi og ørkymlandi verk á tremur í fleirtýddum søgum og ósamsvarandi sporum.
Hansina Iversen
Skap og grund
Í 2013 átti eg sjálv heiðurin at standa fyri Ólavsøkuframsýningini. Tá valdi eg at biðja nøkur etablerað listafólk vera við, men samstundis lata tað vera frítt hjá øllum at senda inn verk til framsýningina. Hetta av tí, at eg framvegis haldi blandið millum leik og lærd vera áhugavert og mennandi á Ólavsøkuframsýningini. Av hesari framsýningini stendur ein málningur hjá Hansinu Iversen klárur í minninum. Ein glógvandi gul, reyð, grá, blá og reyð mynd við ferðmiklum strokum, ið at síggja til mynda ein kross miðskeiðis í myndaflatanum við gulum skapum báðumegin. Hesi hava eitthvørt menniskjakent yvir sær eins og tvær gular menniskjaverur, ið nærkast og verða drignar at hvørjari aðrari í blindum sum tey elskandi í kendu myndini hjá Magritte. Men hyggur tú nærri, er talan kortini bara um nonfigurativ, organisk skap, sum í klárum litflatum taka seg fram og aftur, liva og danda á myndaflatanum - okkurt tykist vera undir og okkurt liggur omaná. Hetta lutfallið skiftir alt eftir hvar eygað fokuserar - eitt sindur á sama hátt sum við kendu myndini av einum vasa, ið danski sálarfrøðingurin Edgar Rubin lýsti í bókini Synsoplevede figurer í 1915, tá hann gjørdi vart við at eygað av sær sjálvum leitar eftir at skyna á millum figur og grund á myndaflatuni og at lutfallið millum figur og grund er grundleggjandi eintýðugt. Tað merkir, at menniskjað í øllum sínum veldi ikki megnar at uppfata vasan og andlitini samstundis. Okkara perseptión er soleiðis háttað, at vit síggja bara annað í senn og sostatt er tað eins og myndin flytur seg alla tíðina. Tað sama hendir við myndini hjá Hansinu Iversen, men uttan at myndin verður avmarkað av av einum ávísum myndevni, eini sagdari søgu, og tessvegna endurnýggjar myndin seg alla tíðina í huganum hjá áskoðaranum.
Jóhan Martin Christiansen/Ingálvur av Reyni
Uppreisn og framtíð
Eitt áhugavert verk á hesi somu framsýning æt Lazarus. Eg veit ikki um øll varnaðust verkið, tí tað hekk ikki inni í framsýningarrúminum, men í táverandi Ingálvspyramiduni. Tað var Jóhan Martin Christiansen, sum hevði vent eini lítlari mynd hjá Ingálvi av Reyni við, so at hon hekk øvugt. Upprunaliga er hetta ein kyrrlutamynd, sum Ingálvur av Reyni málaði í 1973, ein vakur lítil málningur við einari geometriseraðari uppstilling av ymsum lutum á eini flatu. Grundhugskotið við at listafólk á henda hátt brúka verk hjá hvørjum øðrum er als ikki nýtt, og innan modernistiska list, har intertekstualitetur, tilsipingar og negatión eru megintættir, finst ein meginrørsla við ikonoklastiskum listaverkum, sum oyðileggja ella "defaca" eksisterandi verk. Eitt av kendastu dømunum er verkið hjá Robert Rauschenberg Burturviskaður De Kooning frá 1953. Umvendingin av myndini hjá Ingálvi av Reyni var framd við miklari virðing og við loyvi frá familju og listasavni. Kortini virkaði verkið ágangandi fyri summi. Mær dámdi sera væl intelligentu og humoristisku tilsipingina hjá Jóhan Martini Christiansen til alla mytologiina kring Ingálv av Reyni, hvørs abstraktu verk jú í roynd og veru javnan vóru fyri at verða hongd upp á høvdinum. Hetta var eitt spennandi konseptlistaverk, hvørs innihald og boðskapur í grundini mest gekk fyri seg í huganum á áskoðaranum.
Jú, minnini um Ólavsøkuframsýningina eru nógv fleiri enn hesi nevndu. Mann kann altíð kjakast um dygd og innihald, men sýningin hevur týdning og verður sædd av mongum. Eg gleði meg til at síggja ársins sýning, sum Annika á Lofti skipar fyri. Evnið í ár er aktuella støðan, vit eru í orsakað av covid-19 farsóttini. Framsýningin letur upp 28. juli kl. 15.00. Framsýningin heldur fram til tann 16. august 2020.
Katrin í Gongini selur atgongumerki
Harra Hol/ Tóroddur Poulsen
Anný Djurhuus Øssursdóttir
Ruth Smith
Tóroddur Poulsen og Lukas
Tíðarbærur summarferiulesnaður mitt í hesi krónutíð
/
Bókin Mitt í hesi krónutíð er upplagdur summarferiulesnaður. Tað uppdagaði eg úti í sólini fyrr í vikuni, tá eg sat og las í nýggju bókini hjá Hinum Føroyska Skjaldraveldinum, sum er alter ego hjá rithøvundinum Carl Jóhan Jensen. Tí bókin myndar ikki ta somu krevjandi heildina sum ein skaldsøga ella yrkingasavn - hon er eitt savn av stuttum og longri dagbókakendum tekstum, ið eru skrivaðir frá jóladegi í fjør fram til páskadag í ár. Tú kanst bæði lesa tekstirnar í tíðarrøð frá byrjan til enda, men tað ber eisini væl til at blaða aftur og fram í bókini. Tíðarbæri dámurin er serliga áhugaverdur hjá okkum tíðinda-narkomanum og multitaskum, ið helst lurta og hyggja at fleiri rásum í senn, alt meðan vit lesa og skriva.
Av allari list í øllum tíðum man samtíðarlistin vera mest hugtakandi. Henda hættisliga listin full av lýtum og ivamálum, ið enn ikki hevur lagt seg á eina ávísa hill ella er vorðin kategoriserað ella góðskustemplað á nakran hátt. Herliga kenslan av, at her kann alt henda. Gott sum ringt. Samstundis er tað samtíðarlistin, ið fær okkum at hugsa heilt nýggjar tankar og har hóma ymiskt, sum vit ongantíð hava hugsað áður.
Tørvurin at føla nútíðina og uppliva hana í journalistiskari og listarligari viðgerð er ikki minkaður við árunum. Nú eri eg eisini farin at hyggja at sendirøðum á ymsum stroymingstænastum – ikki tí, at tær, sum síggjast á DR og KVF er nógv verri, men tí tær ofta eru so ómetaliga óaktuellar antin tær eru søguliga vinklaðar ella bara kriminellar. Leygarkvøld situr mann tungt í sofuni meðan John Barnaby ella er tað Tom uppklárar morð nummar sjeyhundraðogsjeyogtjúgu í teirri lítlu og skjótt minkandi Midsomerbygdini, meðan varhugin av at hava sæð hetta fyrr vaksur og ørkymlar. - Nei, so er tað eitt sindur minni støvut á Viaplay ella hvat tað eitur, har eg beint í løtuni hyggi at eini røð, sum m.a. lýsir ávirkanina, valið av Trump hevur á amerikanska samfelagið. Eg veit ikki hvussu góð tann røðin er, men í øllum førum er hon tíðarbær og snýr seg um heimin her og nú. Og júst tað sama er galdandi fyri bókina Mitt í hesi krónutíð, hvørs fleirtýdda heiti sæst avmyndað á permuni, har krúnuvirussurin umbroytist til eina danska krónu við Margretu drottning. Tí pengar mala klótuna runt - eisini í hesum døgum.
Hitt føroyska skjaldraveldið sá dagsins ljós á Facebook í 2009 í sambandi við, at fyrsta sonvenda nýskjaldrasavnið kom út, sum æt Fótatraðk. Skjaldraveldið hevur ikki sjáldan lisið upp á fólkafundi á Doktaragrund og tykist annars serliga virkið, tá Fólkaflokkurin situr við maktini.
Bókin, ið hevur undirheitið Ein fáveldisdagbók, byrjar sum eitt sorgarkvæði hjá einum vónbrotnum veljara, ið harmast um sonevnda fáveldið, har landsins virði verða býtt út millum fáar reiðarar at ráða yvir. Hetta evnið er afturvendandi og sæst m.a. í byrjanini av dagbókstekstunum, sum flest allir eru bygdir upp eftir einum føstum leisti, har byrjað verður við at staðfesta veður og vind og vikudag og við eini nýggjari tíðarrokning, ið er grundað á byrjanardagin hjá nýggju samgonguni. Umframt Carl Jóhan Jensen og Skjaldraveldið er eisini ein triðja rødd við í bókini – tað er íspegilin, sum leggur aftrat tí skrivaða við stuttligum og fløtum yrkingum. Tað fleirræddaða er afturvendandi í skaldskapinum hjá Carl Jóhan Jensen, ið er rættiliga fjølbroyttur stílsliga. Har er t.d. langt ímillum logandi ekspressiva og í støðum kryptiska málið í t.d. Eg síggi teg betri í myrkri og so eyðskilda málið í Mitt í hesi krónutíð.
Sum samfelagsviðmerkjari er Carl Jóhan Jensen partískur – eingin kann ivast í, at høvundurin er eldhugaður tjóðveldismaður við sosialistiskari sympati og borgarligari (serliga fólkafloksligari) antipati. Sambandið heldur hann so lítið um, at tess tingfólk umframt at verða hildin til gjøldur næstan eisini verða lýst við einum slagi av samkenslu.
Samanumtikið er Mitt í hesi krónutíð ein sera undirhaldandi bók, ið snýr seg um ymisk aktuel samfelagslig og mentanarlig evni. Facebookvinir hjá Carl Jóhan Jensen hava kanska lisið tekstirnar áður - tað havi eg og eg má siga, at eg ivaðist eitt sindur um hesir løtubæru tekstir fóru at hóska til eina bókaútgávu, ið jú er ein meira støðugur miðil enn tann talgildi. Og tað kann væl vera, at tú sum lesari troyttast eitt sindur av endurtøkunum í tekstunum, sum flest allir byrja við ljóðorðinum ”hmm” og enda við eini snaring av flegmatiska orðatakinum um at ”livst so spyrst”, sum Carl Jóhan Jensen longu í blaðnum Fregnum vendi við til tað meira aktivistiska ”spyrst so livst”. Men eg hugsi, at ljóðorðið ”hmm” verður brúkt bæði fyri at fáa tekstin óhátíðarliga talimálsligan og fyri at vísa á eitt hugsunarsamt skjaldraveldi, sum soleiðis hissini skrivar hvat hann hugsar.
Tað áhugaverda við hesi bókini er, at hon gjøgnum ymishættaðar eygleiðingar og í brotum gevur lesaranum eina hóming av teirri samansettu heildini, sum er okkara samtíð. Hetta hevur verið og er ein serlig og ørkymlandi tíð, ikki minst við alheims farsóttini, sum vit í fyrstani skúgvaðu til viks, men sum síðani er vorðin høvuðstíðindi eisini her í Føroyum.
Sum politiskur viðmerkjari og satirikari er Carl Jóhan Jensen stuttligur og beinrakin, men bókin er kanska mest áhugaverd í teimum av tekstunumm, ið ikki beinleiðis prædika fyri teimum frelstu, men sum lýsa aðrar partar av samfelagnum. Ikki minst eru eygleiðingar og hugleiðingar, ið eru tengdar at ymiskum bókmentaligum og listaligum, áhugaverdar. Bókin er løtt men hon er skrivað við sosialum rótfesti, vitan og tyngd, ið gevur lesaranum eina lítið hugaliga hóming av einum kaldligum tíðarráki, merkt av vantandi atliti til okkara gomlu medborgarar, minkandi samhaldsfesti og vaksandi ójavna.
OPEN CALL listaframsýning letur upp klokkan fimm
/
Klokkan fimm í dag letur ein sonevnd open call framsýning upp á Frælsinum á bønum framman fyri Læraraskúlan. Við á framsýningini eru spennandi ung listafólk sum t.d. Anný Djurhuus Øssursdóttir og Alda Mohr Eyðunardóttir, sum báðar ganga á Kunstakademinum í Keypmannahavn. Klokkan 17.30 verður performance við Anný Djurhuus Øssursdóttir og Sjúrði Tróndheim. Fransýningin er liðug í morgin.
Luttakarar:
ANNÝ DJURHUUS ØSSURSDÓTTIR
ALDA MOHR EYÐUNARDÓTTIR
DAVID SEBASTIAN LOPEZ RESTREPO
HÚS (https://www.facebook.com/musikkur/)
HØGNI JÁKUPPSON
HØGNI EGHOLM MAGNUSSEN
PLANTULITIR (ANNA ELISABETH, KATRIN OG KATARINA)
MARJUN DRÓS TAUSEN POULSEN
MAGNUS KING
GUNNVØR HOYDAL BRIMNES
RASMUS HURTIG
SJÚRÐUR TRÓNDHEIM
JENS L. THOMSEN
KIRSTIN HELGADÓTTIR
VÁR SAMUELSEN
Nýggj tónleikaútgáva frá Eli Tausen á Lava
/
Unga tónaskaldið Eli Tausen á Lava bjóðar tær at kopla frá heimsins støðuga meldri og traðka inn í tær dvøljandi minimalu atmosferurnar hann hevur skapt í Impressions, hansara fyrstu tónleikaútgávu, sum kemur út 24. juli ígjøgnum plátufelagið TUTL.
Impressions gevur lurtaranum høvið at uppliva tónleik, uttan at fáa at vita hvat hann skal føla. Útgávan er samansett av trimum tematiskt samanknýttum klaververkum: In Fog, Ripples og Bells. Endurtakandi og yvirlappandi mynstur eyðkenna øll trý verkini, sum eru í somu tónaart frá byrjan til enda. Hóast tað broytast tey áhaldandi, enntá um tað er heilt spakuliga.
Impressions bleiv til undir teirri fyrstu tíðini av koronavirus farsóttini. Tørvurin at kopla frá tí støðugu bombarderingini av upplýsingum um farsóttina myndaði útgávuna, sum á ein hátt kom at spegla tann uppsteðgaða heimin menniskjan brádliga var í.
Eli Tausen á Lava hevur verið virkin sum tónaskald síðan 2015. Hann hevur skrivað solo-, kamar- og kórtónleik og hevur arbeitt við fleiri tónleikarum og tónleikabólkum, bæði í Føroyum og uttanlanda. Eli varð nevndur Ársins Nýggja Navn á FMA í 2019 — hetta var fyrstu ferð eitt klassiskt tónaskald vann heiðurin
En udfordrende og fremragende vals
/
Anmeldelse: Kinna Poulsen
Han er ikke nogen novice, digteren og billedkunstneren, Tóroddur Poulsen, hvis lyriske debut ligger tilbage i 1984. Dengang udgav han digtsamlingen Botnfall (Bundfald) - den første i et vægtigt forfatterskab, der indtil videre har resulteret i 42 udgaver med lyrik og prosa. Tóroddur Poulsen har i 25 år været bosiddende i Danmark, men har alligevel skrevet bøgerne på sit færøske modersmål, lige som et par stykker er udgivet med danske oversættelser eller i dansksprogede opsamlinger. Grunden til, at forlaget Politisk Revy nu præsenterer Tóroddur Poulsens nye digtsamling, Valseværk som en dansk debut er altså, at bogen rent faktisk er den første og hidtil eneste, som Tóroddur Poulsen har skrevet på dansk. Valseværk udkom nogenlunde samtidig med BOND, der er udgivet på det færøske forlag Sprotin og selv om der er store forskelle på de to udgaver, er der også ligheder eksempelvis på omslaget, som i begge tilfælde synes omhandle den for tiden noget uglesete maskulinitet.
Omslaget på Valseværk er et uddrag af et litografi, som Tóroddur Poulsen har fremstillet i Steinprent, Færøernes Grafiske Værksted i Tórshavn. Da billedet er bøjet i en for- og bagside og iøvrigt kun vises i uddrag, er det ikke så let at se, at det skønne sorte, violette og blå billede rent faktisk forestiller en båd indeholdende en stor, strunk og ensom erektion. Litografiets titel er da også Solitude, der som bekendt betyder ensomhed og som får vores indre nynnen i gang med Billie Holidays stemme og Duke Ellingtons toner: “In my solitude you haunt me / With reveries of days gone by..”.
Indledningsvist møder vi digterjeget, der siger sig ikke vide hvad ”han” har gang i, men at han til tider kigger ud et lille vindue. Dette koøje er vores åbning ind i det valsende værk, den nyeste variant i Tóroddur Poulsens lyriske univers, der straks forekommer bekendt med sin særlige håbefulde og salte havsuppeblanding af sømænd, skovfugle og digte, der glimtvis åbenbarer hele den sanselige og kortvarige eksistens, som vi drømmer og skaber, imens lyset brænder hastigt ned og mørket ivrigt kærtegner os. Der er ganske mange digte, der handler om at komme i havn og en tør advarsel om, at når man først har sat trillebøren fra sig, er alle grave fyldt. I et andet digt frabeder jeget sig høreapparat, da det ikke ønsker at høre døden komme.
Stadigt opløses digterjeget og bliver enten en del af sin mor igen eller søn til et træ. Interessen for miljøets ve og vel kan næsten forekomme helt posthuman og nymodens, men har rent faktisk været del af Poulsens digte helt fra begyndelsen. Det samme er gældende for stilen, der skifter imellem virkelighed og det surreale og hvor læseren bestandigt overraskes af uventede forløb og spring, der ikke overholder virkelighedens fysiske betingelser, men som derimod sprænger kronologi, personer, sted og tid.
Titlen Valseværk er typisk for Tóroddur Poulsen i og med, at den er flertydig med flere konkrete og billedlige betydninger. Rent faktisk er et valseværk jo en form for anlæg, hvori noget forarbejdes ved valsning, eksempelvis et anlæg, der fremstiller plader, stænger eller brugsgenstande af metal. At valse er en forholdsvis almindelig fremgangsmåde inden for stålindustrien, men vi kan også danse, når vi valser. Sidst men ikke mindst er et valseværk et andet udtryk for et litografi med henvisning til valsen eller den rulle, som litografen ruller hen over den litografiske sten som del af den litografiske proces. I flere digte knyttes sømandsliv sammen med netop litografi – det er flere steder styrmanden og litografen, der taler sammen, imens det er noget sværere at komme i kontakt med kaptajnen, der har vagt på broen. Sammenstillingen kan forekomme mærkelig eller uventet, men præges af et materialemæssigt sammenfald, der er typisk i Tóroddur Poulsens digte. For både styrmandens og litografens professioner bæres oppe af vand og det i en helt konkret forstand. Styrmanden styrer som bekendt sit skib i søen, imens litografen ligeledes er ganske afhængig af vand i skabelsen af litografiet, der er baseret på det kemiske princip, at fedt skyr vand. Sammenstillingen præsenteres med en drømmeagtig selvfølgelighed – drømmene udgør fremdeles en betydningsfuld del af Tóroddur Poulsens materiale og metode.
Et af digtene handler om en udfordrende vals i mudder, hvor de senere sad i hestesko og sprængtes indeni – det var dengang digterjeget var ti år, men da han var fjorten, var han i virkeligheden tyve år. Dansen slutter på et glohedt kældergulv, hvor en væltet kulspand siger, hvad du kan blive hvis du fyldte den med vand. Det lyder jo ganske abstrakt, men digtet på side 13-14 er som så mange af de andre digte i Valseværk en form for levnedsbeskrivelse, der i grunden er let at forstå, især hvis man har læst andre værker af Tóroddur Poulsen. Digtet lægger ud med at konstatere, at valsen eller livet var udfordrende. Siden skifter digtet til datid med en tilbageskuende vinkel og erindringer om folkeskoletiden. Barndommen fylder godt i Poulsens kunstneriske univers - også barndommens fortællinger om himmel og helvede. Til sidst i digtet bliver der vendt om på ordsproget om, at der er koldt på toppen, hvilket leder digterjeget videre ind i en kælder, hvor der er glohedt som i helvede. Billedsproget består af håndgribelige hverdagselementer og materiale som mudder, en spand, kul og vand, imens de surrealistiske spring og uventede sammensætninger skaber flertydige eksistentielle billeder i læseren. Og midt i drømme og digte om at dø, står det urolige jeg op på grund af en uhyggelig drøm om, at nogen har slugt et kompas nordvest for opvæksten, men beroliges af duften af bøgetræer og kronhjorte og lægger sig derfor ned igen for at sove.
Valseværk er en stærkt underholdende og rørende bog, som jeg håber vil blive læst i landet med bøgetræer og kronhjorte, hvor digteren og billedkunstneren Tóroddur Poulsen hidtil har fået for lidt opmærksomhed.
denne
udfordrende
vals i
mudderpølen
senere sad vi
i hestesko
og sprængtes
indvendig
da jeg var ti
var jeg tolv
men da jeg
var fjorten
var jeg tyve
det er varmt
på toppen
når du står
på hovedet
men det
gør du ikke
du kravler kun af sted
på det glohede kældergulv
hvor den væltede
kulspand
fortæller dig
hvad du kan blive
hvis du fyldte den med vand
(Skal læses i sin helhed i digtsamlingen Valseværk, side 13-14. Forlaget politisk revy)
Litbrá - KLAKSVIKAFFÆRER REVISITED upplating
/
Í gjár var fernisering í Steinprenti og í hølinum uppiyvir Østrømhandlinum og har var heilt fitt av fittum fólki og fleiri vóru ikki, tí tey vóru á bygd og aðrastaðni. Tey eiga upplivingina á. Framsýningarnar hanga í ein knappan mánaða. Eg havi skrivað grein um framsýningarnar, sum stendur í Dimmu. Her greiði eg frá um teir mongu samanhangir, sum mynda KLAKSVIKAFFÆRER REVISITED hjá Claus Carstensen. Framsýningin í gallarínum í Steinprenti tykist minimalistisk og seriel, men hyggur tú at teimum einstøku kollasjunum í røðini, so sæst, at tær eru fullar av innihaldsligum og formligum samanhangum. Eg haldi, at nógv fólk vóru bilsin av Litbrá, tí tey eru ikki von við framsýningar inni í ljósa stóra rúminum. Rói Patursson setti framsýningina við eini góðari inspirerandi røðu. Seinni spældi Dávur Birgisson eina vælumtókta guitarkonsert í gallarínum í Steinprenti. Eg seti nakrar myndir her frá upplatingini og røðan hjá Róa er her:
Steinprent 1107/2020 – 03 post meridiem.
1.
Einastaðni uttan fyri Havnina fyri nógvum árum síðani, var eg - útgjørdur við haka og spaka - við í onkrum vegarbeiði. Eitt dren var høgt tvørtur ígjøgnum ein bygdaveg og nú skuldi tað fyllast aftur við gróti, sandi og eyri. Tá eg skumpi nakrar av teimum størru steinunum niður í veitina kemur arbeiðsformaðurin til mín og sigur: “Nei! Grótið skal leggjast ordiliga – hetta skal gerast ordiligt!” Heldur forsyndaður havi eg hug at mótmæla: “Kann tað ikki vera líkamikið – her kemur hálvurannar metur av sandi og eyri útyvir – tað er eingin sum nakrantíð fer at síggja hvussu hatta grótið liggur!” “Jú!” svaraði formaðurin : “Um onkur um hundrað ár gravar hetta upp aftur skulu tey síggja, at vit dugdu at arbeiða!”
Tað snýr seg ikki bara um tyngd og nøgd. Tað snýr seg eisini um góðsku og dygd.
2.
Tað er hetta við, at menniskju gjøgnum øldirnar við kynstri og hugflogi hava myndað so listiliga úr tí nyttuga og neyðuga. At tey hava dugað at gjørt sær vakurleikar, stuttleikar og søgur um tilveruna.
Áðrenn abstraktar hugmyndir um list vóru uppfunnar hava fólk um allan heim ríka og prýtt gerandislívið uppá ymiskar mátar.. Tey hava eksperimenterað við øllum hugsandi materiellum og andligum møguleikum. Tey hava avdúkað og dyrka tað hugfangandi í liti, ljóði, smakki, rørslum og samtíðis – kunnu vit ímynda okkum- hava tey samskift um alt hetta við snildum orðum. Og soleiðis hava tey eisini lagt fram sín annars ósjónliga subjektivitet
Eins og tað talaða málið broytist í munnium, broytist tað listaliga í tí skapandi tilgongdini. Ein støðug framleiðsla av broytandi speglingum, av øðrvísi lesilagi av nýggjum stevi.
Listaheimurin, sum vit halda okkum kenna hann í dag, er í so máta sum ein meldur av viðspæli, undanspæli og mótspæli til ta verð vit halda okkum skilja. Listafólk fara út um kend mørk í villum spæli og koyra viðhvørt enntá grús í maskinaríið so at vit ørkymlaðu spyrja um alt ella einki nú er list.
Listin er sjálvræðin, samtíðis kann hon bara skiljast í givnum samanhangi. Listin er óheft, samtíðis er hon óloysandi partur av samfelagsskipanini. Listin skal liva upp til gamlar virðismetingar og samtíðis vera nýggj og sermerkt.
Vit eru blivin von við at traditionellar listafatanir alsamt niðurbrótast og upploysast fyri síðani at sjóðast saman aftur við nýslignum ella hálvgloymdum orðafari. Tann listaligi heimurin ger allatíð upp við seg sjálvan, sum ein á av oyðing og kreativiteti.
Sum ein hamskiftandi vera ið leitar eftir sínum gamla skinni.
3.
Teir flestu náttardreymarnir eru lættir at gloyma, men onkrar merkisverdar myndir hanga nú og tá eftir í degningini.
Herfyri droymdi eg meg á einum grønum bøi einastaðni uttan fyri Havnina:
Nógv fólk eru rundanum meg. Tey vála aftur og fram og práta ótýðiliga sínámillum. Nú eru tað nøkur sum skimast upp í luftina og peika so ivriga og so hyggja tey spyrjandi uppá meg. Eg síggi at tann myrkablái himmalin myrknar meir og meir. Ein rødd ljóðar onkunstaðni frá:”Tað er okkurt galið við sólskipanini!” Ein kvinna rættir mær eitt glas, eg drekki og ein djúpur og veldiga fínur kaffismakkur breiðir seg út í allan kroppin.
Og aftur ljóðar røddin: ”Vit eru tey síðstu menniskjuni.” Eg føli meg einsamallan og haldi tað vera óendaliga syrgiligt at ein so eittans fínur smakkur ikki sleppur at yvirliva sólskipanina.
4.
Tað kann oftani vera okkurt dreymakent bæði í tí listaligu skapani og í tí estetisku upplivingini.
Eg haldi ikki tað er nakað yvirnatúrligt ella mystiskt sum so - tað er bara hetta, at tann veruliga listin er eitt sindur veruligari enn hon er.
Tvær framsýningar lata upp í Steinprenti/ Østrøm í dag
/
Í dag, leygardagin 11.juli klokkan 15-17 lata tvær framsýningar upp í Steinprenti. Í stóru hølunum uppi yvir Østrømhandlinum verður framsýningin Litbrá og í gallarínum hjá Steinprenti verður framsýningin Klaksvikaffærer Revisited. Rói Patursson setir framsýningarnar.
Litbrá tekur støði í føroyskari kolorismu, ið hevur staðið sterkt í føroyskari myndlist síðani Birgitta Johannesen málaði sínar sevjugrønu vatnlitamyndir av regnvátari náttúru og Niels Kruse stóð niðri á Møl á Eiði og málaði sínar sólsetursmyndir. Ruth Smith sá litirnar á sín heilt serliga hátt, sum enn hugtekur og nemur okkum. Sjálvt Mikines flutti seg úr dramatiska myrkrinum til litfagrastu kolorismu. Við á Litbrá framsýningini eru nøkur av okkara bestu samtíðarlistafólkum, ið ikki firnast megina í litunum. Zacharias Heinesen, Hansina Iversen, Torbjørn Olsen, Marius Olsen, Bárður Jákupsson, Anker Mortensen, Tróndur Patursson, Rannva Kunoy og Hanni Bjartalíð.
Við framsýninginini KLAKSVIKAFFÆRER REVISITED rør kendi danski listamaðurin Claus Carstensen aftur á evni í ymiskum verkætlanum, sum hann hevur havt í føroyskum listahøpi. Listamaðurin, ið so mangan hevur samstarvað við Steinprent og við føroysk listafólk, sýnir fram 56 spildurnýggjar kollasjur/assamblasjur, ið allar taka støði í listaverkinum KLAKSVIKAFFÆRER (2010). Ítøkiliga útgangsstøðið í hesum kompositiónunum er Merkið, ið er sett saman við myndum, yrkingum og ymsum tilfari. Samansettar myndir sum kollasjur kenna vit kanska serliga frá surrealismu og popplist, har myndir verða kliptar út og settar inn í ein øðrvísi samanhang, sum gevur tí avmyndaða ein nýggjan og kanska óvæntaðan týdning. Verkini hjá Claus Carstensen, sum í fleiri førum hevur brúkt fotomyndir hjá Ásmundi Poulsen, eru full av innihaldsligum og formligum tilsipingum og samanhangum millum myndaliðir og orð.
Koronologar
/Spakuliga opinberast nú fyri okkum alt tað nógva, sum listafólkini hava tikist við undir farsóttini. Koronologar 2020 eru 19 stuttfilmar, sprotnir úr Koronatíðini á eini tvørlistaligari verksmiðju hjá Tjóðpallinum við 10 rithøvundum, 10 palllistafólkum og 4 fotografum.
Framúrskarandi donsk debut hjá føroyskum yrkjara
/
Á mítt dølska summarfrítíðarborð eru komnar tvær spildurnýggjar bøkur at liggja við permum, sum noyða eygnalokini upp frá, sjálvt um tey eru hovin/dovin av alt ov nógvum svøvni.
Tóroddur Poulsen hevur skrivað báðar bøkurnar, tær hava báðar steinprentsdetalju á permuni og sýnast onkursvegna maskulinar, men eru annars rættiliga ymiskar báðar við tað, at tann eina er føroysk og eitur BOND, meðan hin er donsk við heitinum Valseværk. Sambært yvirlitinum aftast í BOND er talan um bók nummar 43 og 44 hjá Tóroddi Poulsen.
Í brævinum frá danska forlagnum Politisk Revy, sum lá í mínum eintaki av Valseværk, stendur, at talan er um danska debut hjá yrkjaranum og myndlistamanninum TP. Hetta er altso fyrsta yrkingasavnið, Tóroddur hevur skrivað og givið út bara á donskum. Tað danska er honum ikki ókunnugt, hann hevur nú búð í Danmark í eina kvarta øld og sjálvt um poetiska málið hjá honum fyrst og fremst er føroyskt, hava vit so líðandi sæð fleiri myndevni úr danska skóginum við krúnhjørtum, trøum og fuglum, eins og fleiri søvn eru komin út á donskum forløgum sum After Hand og Politisk Revy við donskum týðingum.
Steinprentið á permuni sigur okkum møguliga eitt sindur um grundhuglagið í Valseværk – á teirri vøkru svørtu, violettu og bláu myndini síggja vit ein speglaðan bát við einum einsamøllum ovurstórum murti umborð. Heitið á prentinum er Solitude, ið sum kunnugt merkir einsemi og sum alt fyri eitt fær tankarnar at sveima við røddini hjá Billie Holiday og tónum hjá Duke Ellington í huganum: “In my solitude you haunt me / With reveries of days gone by..”.
Í byrjanaryrkingini hitta vit yrkjaraegið, sum sigur seg ikki vita hvat “hann” hevur gongd í, men at hesini onkuntíð hyggur út gjøgnum eitt lítið vindeygað. Hetta lítla opið er okkara inngongd í valsandi verkið, nýggjasta avbrigdið av poetiska universinum hjá Tóroddi Poulsen, ið tó at tað nú verður orðað á donskum, tykiskt okkum kent við síni søltu, vón- og myndríku havsuppu av sjómonnum, skógarfuglum og yrkingum, ið snúgva seg um ta sansaligu og stokkutu tilveruna, sum vit støðugt droyma og skapa alt meðan ljósið brennur og myrkrið amast.
Í heilum upploysist yrkjaraegið og verður antin partur av mammu síni aftur ella sonur eitt træ. Hesin intensi umhvørvisáhugi, ið kann tykjast heilt posthumanur og nýmodernaður, hevur verið partur av yrkingunum hjá Tóroddi heilt frá byrjanini av modernistiskari yrking einaferð afturi í átjanhundraðoggrønkál, men Tóroddur brúkar henda yrkingaleist á sín egna, sera originala hátt. Lesarin verður í heilum tikin á bóli í hesi sera undirhaldandi bókini við gongdum og lopum, sum ikki yvirhalda veruleikans bundnu treytir, men sum spreingja kronologi, stað og yrkjaraegið, so at alt syndrast og fruntur lesarans lyftist uppfrá.
Heitið Valseværk er typiskt fyri Tórodd Poulsen, tí tað hevur fleiri týdningar, ítøkiligar og myndaligar. Í roynd og veru er eitt valsiverk eitt slag av ein valsingarmaskinu tvs. eitt virki har eitthvørt verður framleitt við at valsa. At valsa er vanligasta mannagongd innan stálídnaðin til framleiðslu av plátum, rørum, stongum osfr. Men vit kunnu jú eisini dansa, tá vit valsa. Síðst men ikki minst er eitt valsiverk eitt annað heiti fyri eitt steinprent og sipar her til valsin ella rulluna, ið litografurin rullar á litografiska steinin sum part av litografisku prosessini, tá eitt litografiskt verk verður framleitt.
Í fleiri yrkingum verður sjómanslívið knýtt saman við steinprenti - stýrmaðurin og litografurin kjakast og hetta kann tykjast løgið ella óvæntað, men báðar tilverur verða jú bornar uppi av vatni og tað heilt ítøkiliga. Sameiningin er sjálvsøgd eins og í dreymi, sum framvegis tykist eiga sín týdningarmikla part av poetiska arbeiðstilfarinum og háttalagnum hjá Tóroddi Poulsen.
Ein yrking snýr seg um ein vals í runudíkinum, har tey seinni sótu í hestaskógvi og sprongdust innaní - tað var tá yrkjaraegið var tíggju, men tá hann var fjúrtan var hann tjúgu. Hesin avbjóðandi lívsins dansur endar á einum glóðheitum kjallaragólvi, har ein koppað kolspann sigur hvat tú kanst blíva, fyllti tú hana við vatnið. Hetta ljóðar kanska abstrakt ella torskilt, men framúrskarandi yrkingin á síðu 13 í Valseværk er í grundini ein tilverulýsing, sum er løtt at skilja, ikki minst um tú hevur lisið Tórodd fyrr. Sjónvarmiðið er fyrst staðfestandi um lívið ella valsin, at hann var avbjóðandi, síðani afturlítandi aftur á skúlatíð og barndóm og at enda verður orðatakið um, at tað er kalt á toppinum vent við. Her er tað heitt sum í einum kjallara ella eru vit kanska endað í helviti? Myndamálið er bæði sera ítøkiligt við vanligum veruleikakendum gerandislutum og tilfari sum runu, spann, koli og vatni, meðan tey í surrealistiskum lopum og samansetingum skapa fleirtýðugar eksistentiellar myndir í huganum meðan vit lesa.
Valseværk er ein sera væl eydnað donsk debut, hon er málsliga væl frágingin og gjølliga rættlisin og ritstjórnað, og eg vóni hon fer at økja um áhugan í heimlandi yrkjarans fyri einum einastandandi verki í føroyskari og danskari poesi.
denne
udfordrende
vals i
mudderpølen
senere sad vi
i hestesko
og sprængtes
indvendig
da jeg var ti
var jeg tolv
men da jeg
var fjorten
var jeg tyve
det er varmt
på toppen
når du står
på hovedet
men det
gør du ikke
du kravler kun af sted
på det glohede kældergulv
hvor den væltede
kulspand
fortæller dig
hvad du kan blive
hvis du fyldte den med vand
(Eigur at verða lisin í síni heild í bókini Valseværk á síðu 13-14)
Tvær summarframsýningar í Steinprenti
/
11.juli klokkan 15-17 lata tvær framsýningar upp í Steinprenti. Í stóru hølunum uppi yvir Østrømhandlinum verður framsýningin Litbrá og í gallarínum hjá Steinprenti verður framsýningin KLAKSVIKAFFÆRER REVISITED.
Litbrá tekur støði í føroyskari kolorismu, ið hevur staðið sterkt í føroyskari myndlist síðani Birgitta Johannesen málaði sínar sevjugrønu vatnlitamyndir av regnvátari náttúru og Niels Kruse stóð niðri á Møl á Eiði og málaði sínar sólsetursmyndir. Ruth Smith sá litirnar á sín heilt serliga hátt, sum enn hugtekur og nemur okkum. Sjálvt Mikines flutti seg úr dramatiska myrkrinum til litfagrastu kolorismu. Við á Litbrá framsýningini eru nøkur av okkara bestu samtíðarlistafólkum, ið ikki firnast megina í litunum. Zacharias Heinesen, Hansina Iversen, Torbjørn Olsen, Marius Olsen, Bárður Jákupsson, Anker Mortensen, Tróndur Patursson, Rannva Kunoy og Hanni Bjartalíð.
Við framsýninginini KLAKSVIKAFFÆRER REVISITED rør kendi danski listamaðurin Claus Carstensen aftur á evni í ymiskum verkætlanum, sum hann hevur havt í føroyskum listahøpi. Listamaðurin, ið so mangan hevur samstarvað við Steinprent og við føroysk listafólk, sýnir fram 55 spildurnýggjar kollasjur/assamblasjur, ið allar taka støði í listaverkinum KLAKSVIKAFFÆRER (2010). Ítøkiliga útgangsstøðið í hesum kompositiónunum er Merkið, ið er sett saman við myndum, yrkingum og ymsum tilfari. Samansettar myndir sum kollasjur kenna vit kanska serliga frá surrealismu og popplist, har myndir verða kliptar út og settar inn í ein øðrvísi samanhang, sum gevur tí avmyndaða ein nýggjan og kanska óvæntaðan týdning. Verkini hjá Claus Carstensen, sum í fleiri førum hevur brúkt fotomyndir hjá Ásmundi Poulsen, eru full av innihaldsligum og formligum tilsipingum og samanhangum millum myndaliðir og orð.
Silja Strøm í Gamla Seglhúsinum - Upplating og røða
/
Listakvinnan fylgdi við á telefonini - Dávur Winther tók myndina
https://nordlysid.fo/tidindi/65412/silja-strom-i-gamla-seglhusinum
Í dag 21.juni læt ein listaframsýning upp í Gamla Seglhúsinum í Klaksvík við verkum hjá Silju Strøm. Tað var sera hugnaligt, nógv fólk vóru møtt, blíðskapurin var stórur, Gunnar Nolsøe var frá Nón og tók upp, Teitur spældi tvey løg og eg helt røðu.
Góðu tit øll
Hóast myndirnar kring okkum hava eitt øðrvísi og eksklusivt brá, so snúgva tær seg ofta um tað vanliga ella kanska tað óvanliga í tí vanliga. Eins og fabulerandi prentini hjá Elinborg Lützen eru hetta eisini myndir, ið siga søgur. Men har søgurnar hjá Elinborg eru tætt vovnar úr myrkri, eru hesar hjá Silju teknaðar á ljós, tær eru opnar við abstraktum strokum og tómrúmum við plássi hjá okkum áskoðarum at vinkla frásøgnina og knýta søgurnar saman.
Listakvinnan Silja Strøm er við sínum 33 árum lutfalsliga ung, men er allíkavæl ein roynd listakvinna, sum sera tíðliga hevur sett sær greið listarlig mál, sum hon støðugt mennir. Hesin seriøsitetur hevur sera tíðliga givið henni uppmerksemi eitt nú á skúlanum í Glasgow, har hon gekk, og nú hava almennu Føroyar gjørt íløgu í hennara list við listafólkaløn, sum tryggjar henni arbeiðsfrið komandi trý árini.
Sjálvt um verkini broyta seg, er okkurt støðugt í listaheiminum hjá Silju. Nógvastaðni snýr tað seg um viðurskifti millum menniskju, lutir og umhvørvi, men eisini millum bæði formligar og innihaldsligar myndaliðir. Tað kann vera viðurskiftini millum figur og grund, millum figur og figur, millum figurativt og abstrakt, millum tekning og málarí, tað spontana og stýrda, intimt og ópersónligt, millum ílatið og úrlatið, hátíðarligt og banalt, millum einstakling og samfelag.
Jú, tað er ringt at koma uttanum mótsetningar, tá vit tosa um hesa listina. Hon hevur okkurt estetiskt og fínligt yvir sær, men er samstundis sosial og demokratisk av lyndi við javnsettum myndaliðum. Í summum førum fer Silja útum tað fýrkantaða myndaformatið og tekur harvið atlit til samanhangin við onnur verk í framsýningarheildini. Her er eisini samanhangur millum abstrakt og figurativt. Fleiri staðni er tað eins og abstraktir myndaliðir blanda seg uppí søgurnar, ið verða sagdar – tað kann vera í skapi av einum figuri ella eins og málingastrok, ið knýta saman myndaliðir. Eg eigi sjálv fleiri verk hjá Silju og eg má siga, at tað er áhugavert at hava hesi hangandi, tí søgurnar broytast og flyta seg í huganum yvir tíð.
Litirnir í myndunum eru vakrir, næstan lekrir. Kring glitrandi reinar grundlitir bylgja brigdi av strálandi ljósagulum, ljósagrønum, turkis og ljósareyðum litfarrum í eini lýsandi heild. Hesir pastellitirnir sýnast næstan kunstigir og víkja frá litdáminum í siðbundnu náttúrutulkandi føroysku listini. Bylgjandi strikan kring kropparnar, ið flóta runt á myndaflatanum minnir um mátan, sum Matisse teknaði sínar figurar. Hetta er ein nokk so coolur máliháttur í einum fløtum myndarúmi við stiliseraðum strípum og mynstrum í aldum, flisum og stólum, ið minnir um popplistina hjá Hockney. Samstundis tykist listaunirversið hjá Silju passionerað og ævintýrikent við verum, sum antin nerta hvønnannan ella rætta seg út móti hvørjum øðrum. Onkra av hesum myndunum sá eg á fyrsta sinni fyri hálvum øðrum ári síðani, tá framúrskarandi framsýningin Listaleikir hjá Silju Strøm læt upp í Listasavni Føroya, m.a. ta fínu lítlu ljósareyðu myndina av einum lógvataki. Eitt og eitt hálvt ár er ikki long tíð og kortini fati eg hesar myndir heilt øðrvísi, tá eg síggi tær í Gamla Seglhúsinum í dag. Eitt lógvatak. Eitt klemm. Eitt herðaklapp. Øll møgulig fysisk tekin, sum vit hava brúkt til tess at sýna hvør øðrum virðing og viðurkenning – tey eru ikki sjálvsøgd í løtuni.
Til framsýningina Listaleikir í Listasavninum var eitt katalog givið út við tekstum og myndum. Her lýsir Josie More søguna um heimin at vera søguna um at nema. Ein inspirerandi tekstur, sum ikki er vorðin minni áhugaverdur post corona – ella millum corona? Eg siteri “Á henda hátt og á annan hátt er søgan um heimin søgan um at nema. Tað er ein goymsla, sum skrásetir kraftina í nemingini at umskapa, ein endaleys læra um lutir, týdningurin at vera mildur, hava umsorgan; ein áminning um at hugsa um tað, vit gera. Hesar smædnu nándir, hesin sjáldsami nærleiki; henda søgan um at nema, flá oman á flá, handabragd eftir handabragd. Halda og sleppa. At innihalda og skapa. Tað er soleiðis ein heimur er evnaður til.”
Soleiðis skrivaði altso Josie More í kataloginum fyri tveimum árum síðani, tá vit øll tóku nærleikan fyri givið. Tað gera vit ikki meira – eg veit ikki hvussu tað er her um leiðir, men í Havn hava fólk verið óvanliga blíðskortað seinastu tíðina. Eg haldi, at vit kollektivt umseta tørvin at nema yvir í smíl og hesi fevna breiðari enn tey plagdu.
Listaverkini hjá Silju Strøm skulu tit sleppa at gera tykkara egnu fatan av – ella tykkara egnu søgur. Men gevið tykkum tíð. Júst sum við myndunum hjá Elinborg Lützen eru hesar myndir fullar av søgum. Allir figurar, litir, lutir og skap skapa teirra týdningar og hjátýdningar, fyrst er tað luturin í sjálvum sær, síðani allar tær upplivingar, vit hava, sum ávirkar okkara fatan av honum. Verkheitini eru ein søga fyri seg, summi klinga skaldsliga meðan onnur eru meira neutralar lýsingar av hvat gongur fyri seg á myndunum, t.d. Swimming studies – hetta sipar eisini til stóra áhugan, listakvinnan hevur fyri svimjing – hon luttók í svimjikappingum á elitustøði, tá hon var yngri, og fleiri av hesum kappingum vóru her í Klaksvík hevur hon fortalt mær. Eg fari at enda við eini heilsan frá Silju. Hon skrivar:
Bara ein heilt stutt heilsan úr Skotlandi. Tað er spell, at tað ikki ber til hjá mær at vera til staðar, men eg sendi eina skál og vóni, at støðan her broytist, so at vit eisini skjótt kunnu samlast og vera saman. Hopi tit hava eitt hugnaligt kvøld. – Silja
TAKK FYRI
Kinna Poulsen
Gunnar Nolsøe tók hesa myndina og gjørdi eitt innslag, sum byrjar 19.19 her: https://kvf.fo/non?sid=110548
Hanus G 70
/
Mynd: KVF
Í dag 18.juni fyllir kendi vísusangarin og tónaskaldið, Hanus G. Johansen hálvfjers ár. Síðsta ár fekk hann Mentanarvirðisløn Landsins 2019 fyri sang- og tónleikaavrik síni, hann er eyðvitað ein maður við stórum mentanarligum týdningi fyri føroyingar. Men í mínari egnu privatu dannilsissøgu hevur hann eisini havt stóran týdning heilt frá eg fyrstu ferð upplivdi hann framføra í SMS, tá Sølumiðstøðin var spildurnýggj. Eg minnist ikki akkurát hvat hann sang, men eg minnist hvussu tað føldist. Tað var intensiteturin, sum rúnarbant alt fyri eitt. Seinni var eg so heppin at sleppa at vera í sama sangleiki sum hann, tað var vist áðrenn orðið sangleikur yvirhøvur var uppfunnið, men eftir sum talan var um bæði sang og leik av onkrum slagi, kann Jesus og Makedonarin hjá Paula í Sandagerði helst bólkast sum sangleikur. Eg var tá ein nokk so blaðung og smæðin Maria Moy meðan Hanus G.Johansen saman við Fróða Sandoy sang og spældi Kaifas og Annas, so tað rann okkum kalt niður eftir bakinum. Tað var fullkomiliga einastandandi at hoyra teir saman við Kolbein Simonsen og hinum fínu tónleikarunum. Samstarvið við Paula í Sandagerði hevði nógv stuttligt og spennandi við sær eisini fyri mítt egna viðkomandi, m.a. sungu vit Blómubróðir saman, eg og Hanus G. á plátuni Ung 85. Tað var stórt og eitt sindur avantgarde. Tað var eisini nokk so tíðliga, at samstarvið byrjaði millum Gentukórið hjá Paula, tað sum síðan kom at eita Cantabile og Hanus G. Tær fyrstu framførslurnar standa millum bestu ungdómsminnini. Við síni innliving, intensiteti og djúpu rødd er Hanus G.Johansen ein dramatiskur performari, ið so lætt sum einki megnar at hava fastatøkur á bæði smáum samkomum og veldugum menniskjamongdum. Plátan, sum Hanus G gav út í 1988, Gaman og Álvara er ein varði í føroyskari tónleikasøgu við framúrskarandi tónleikarum umframt løgum, ið eru sannir klassikarar, og sum vit spældu og spæla aftur og aftur og sum eisini tryggjaði Poul F uppibornan endurnýggjaðan áhuga í føroyska samfelagnum. Í 2015 kom útgávan Heitur Kossur, har Hanus G. saman við Cantabile framførir 12 kærleikssangir, ið allir eru útsettir av Paula í Sandagerði. Eisini hevur Hanus G. framført barnasangir eins og hansara samstarv við Aldubáruna hevur verið gott og úrslitað í mongum framførslum og útgávum, m.a. Bouquet í 2000. í 2010 kom Hørpuspælarin og í 2012 Á fold eru túsund gudar, báðar við yrkingum eftir Poul F.Joensen. Í 2013 fekk Hanus G. Listavirðisløn Nólsoyar Páls frá heimstaðnum Klaksvík, har tey púra skilliga eru errin av honum. Hjartaliga til lukku, góði Hanus G.
Listasavnið skipað á nýggjum
/
Tað er í grundini ikki serliga lætt at ummæla nýskipaðu føstu framsýning á Listasavni Føroya. Bæði orsakað av teirri heilt serligu serstøðu, henda framsýning hevur sum einasta almenna savn av føroyskari list í øllum heiminum! Men eisini tí tað av ymiskum orsøkum er ivasamt júst hvussu permanent henda framsýningin er. - Meira um hetta seinni, fyribils kunnu vit í hesi fyrstu royndini at seta orð á broytingarnar siga, at tann permanentaða, sum vit í skemti plagdu at kalla hana, av sonnum hevur fingið nýggja frisyru.
Hvørt hetta nýggja sniðið er klæðiligt kann diskuterast, men broytingin er radikal frá eini fyri tað mesta listasøguliga skipaðari framsýning til eina tematiska, har tað eisini verða framsýnd nógv fleiri verk - í løtuni ber til at síggja 265 listaverk á savninum - tað er dupult so nógv verk sum áður. Endamálið sigst vera at umboða nógv fleiri listafólk á savninum og so er spurningurin um flest merkir best ella barasta flest, sum Kári P sang. Harumframt sigur stjórin, Karina Lykke Grand seg hava ynskt at fáa eina meira tíðarhóskandi javnvág millum listakvinnur og listamenn, málningar og aðrar listamiðlar umframt klassikarar og nýggjari listaverk.
Broytingin av Listasavni Føroya er neyðug og uppá tíðina. Tann permanenta var farin vorðin eitt sindur ov permanent fyri ikki at siga fullkomiliga uppsteðgað. Men teirri reint tematisku skipanini ivist eg eitt sindur meira í. Tematiskar framsýningar eru annars rættiliga vanligar á gallaríum og framsýningarstøðum, men ikki sum at kalla einastu uppheingingarmeginregla í eini permanentari framsýning í einum tjóðlistasavni. Tað er óvanligt. Uppheingingin sigst leggja dent á at geva gestinum eina uppliving av Føroyum gjøgnum myndir og tað er eisini væl hugsandi, at nógvum fer at dáma hetta. Tað er lætt og ómakaleyst at skilja eina framsýning, sum í einum rúmi t.d. tematiserar havið við myndum av uppgangi, av sjómonnum, sakni, óveðri og logn – fyri t.d. ferðafólkaídnað og upplivingarbúskapin verður broytingin ivaleyst vælumtókt.
Men at redusera føroyska listarliga hugsjón í allar tíðir til evni sum hav, landslag, dýr, portrett, interiør, ull, átrúnað, tað tykist eitt sindur ov einfalt fyri eitt tjóðlistasavn. Kanska skilja tit hvat eg meini, um eg komi við einum hugsaðum komparativum dømi. Um tit ímynda tykkum, at eg fór t.d. niður á Statens Museum for Kunst og framdi somu broyting við ætlan um at geva gestinum eina uppliving av Danmark gjøgnum myndir? So skuldi eg fyrst funnið fram dømi um tað typiskt danska í evnum. Tað kundi snúð seg um hvat? Landbúnað, hugna, fólkaræði, øl, frítt porno, Christiania, imperialismu, flatt landslag og trø ella okkurt heilt annað. Mannagongdin er síðan at blanda verk úr ymiskum tíðarskeiðum og at heingja t.d. impressionistisk verk og verk frá barokktíðini saman við romantiskum ella modernaðum myndum alt eftir tematiskari skipan. - Hetta hevði neyvan gingið á danska tjóðlistasavninum ella á nøkrum øðrum tjóðlistasøvnum. Eg hugsi, at tað beinleiðis hevði vakt eitt ramaskríggj av teimum ordiliga gjøgnumtreingjandi og snjallu. Eg haldi í grundini eisini, at tematiseringin reduserar listaverkini í sær sjálvum. Tað hendir til dømis, tá spirituellir málningar hjá Anker Mortensen við heitinum Vindurin blæsir hagar hann vil, sum er eitt bíbliusitat (Johannes 3:8) verða bólkaðir sum havmyndir heilt einfalt tí tær eru bláar.
Orsøkin til, at eg longur uppi skrivi, at mann ivast í hvussu permanent henda nýggja presentatiónin av listini er, er at ein partur av henni hongur í norðara parti av Listasavninum í gamla Listaskálanum. Mær vitandi skal hesin salur eisini framhaldandi brúkast til skiftandi framsýningar og tí kann hugsast, at stóru málningarnir hjá Ingálvi av Reyni skulu flytast inn aftur í føstu framsýningina og altso harvið aftur broyta uppheingingina har. Tær eru annars imponerandi, stóru myndirnar hjá Ingálvi av Reyni, men teir hanga við síðuna av myndum, sum ikki eru á sama støði. Júst tað sama er galdandi fleiri staðni á framsýningini, sum í nógvum tykist skipað við disharmoni í huga, har verk eru sett saman, sum er stílsligir mótsetningar ella sera ólík. Eitt serliga óheppið dømi um hetta sæst har ein stór og larmandi poppmynd av Eminem hjá Beintu av Reyni er sett beint við síðuna av einum stillførari og inniligari ikon hjá Anker Mortensen. Tíverri sæst eitt lyndi til, at fleiri týdningarmikil listafólk ikki verða raðfest sum tey eiga, meðan pláss í staðin verður brúkt uppá vánaligari list. Listamenn sum Torbjørn Olsen og Zacharias Heinesen eru við á framsýningini, men áttu kortini at verið betri plaseraðir á ein hátt sum svaraði seg til tann týdning og tign, sum dygdin av teirra verkum gevur teimum innan føroyska list. Tað er sera gott, at grafikkur er við á framsýningini, men eg haldi als ikki, at grafiska listin er nóg væl presenterað. Úrvalið vísir ikki, at føroyskur grafikkur hevur verið í stórari framgongd síðani Steinprent kom fyri tjúgu árum síðani. Og at ein grafiskur meistari sum Marius Olsen ikki hevur ein størri leiklut á framsýningini Listasavni Føroya, er fullkomiliga óskiljandi.
Eins og tað stendur í tíðindaskrivi frá Listasavninum, eru fleiri listafólk komin við í nýggju framsýningina. Tað er gott, men eisini ringt, tí fleiri av hesum eru ikki á einum støði, sum listin á einum tjóðlistasavni eigur at vera á. Ridlandi støðinum hevur stjórin ikki einsamøll ábyrgdina av – als ikki - hetta hevur verið ávegis leingi og kemst m.a. av, at innkeypspolitikkurin hjá savninum hevur verið í besta føri tilvildarligur og ofta ikki eksisterandi m.a. orsakað av fíggjarligum trupulleikum og troti. Hetta er ein stórur trupulleiki. Tá dygdin er so svingandi sum hon er í løtuni á Listasavni Føroya missir savnið sín status í samfelagnum sum tann stovnur, ið avger hvussu ein føroysk ”listakanon” sær út. Hetta kann tó eisini setast í sambandi við ein ávísan tíðaranda í løtuni, sum er antihierarkiskur og vendir sær ímóti kanonisering og sum heldur fagnar hvørvileika og tilvild. Kanska er tað eisini onkrastaðni innan hetta rákið, at vit finna orsøkina til, at dýrabærir listasavnsveggir standa tómir– tað eru teir í norðasta endanum, har sum Steinprent húsaðist. Hetta hølið verður eyðsýniliga brúkt til skúlaflokkar og onnur, sum kunnu eta matpakka herinni. Eg veit ikki hvat eg hugsi um hetta, jú tað er sjálvsagt gott, at børnini sleppa til. Men vónandi fara tey at heingja list upp á veggirnar til børnini at hyggja at. Har sær út at vera ovmikið til - eisini av sovorðnum, sum uttan trupulleikar man tola eina svansuta barnahond.
Sonevnd salongheinging í fleiri løgum á vegginum kann væl brúkast á einum listasavni, og riggar kanska serliga væl til heilt nýggjar og heilt gamlar myndir, men hon er torfør, tí hon má gerast soleiðis, at hon ikki er til ampa fyri tey einstøku verkini. Ikonisk portrett í føroyskari listasøgu sum Rosa hjá Torbirni Olsen og Liffa hjá Ingálvi av Reyni skulu t.d. hanga fyri seg sjálvi og ikki í einum trunka av portrettmyndum hjá ymiskum listafólkum.
Men annars riggar tað í einstøkum førum á Listasavninum t.d. í lítla hølinum har ein stórur svartur ódnarmálningur hjá Ingálvi av Reyni víðkar bæði rúm og sinn. Ta listasøguligu byrjanina, har elsta listin er umboðað, dámar mær eisini væl og somuleiðis er tað frálíkt, at veggurin er tikin niður í einari pyramidu soleiðis, at ljósið úr erva í pyramiduni geislar út í ta myrku gongina soleiðis sum hetta var upprunaliga hugsað arkitektoniskt. Umframt umheinging eru eisini nýggir tekstir skrivaðir og prentaðir, sum taka samanum evnini - tá eg sá framsýningina vóru allir ikki hongdir upp. Tað var sera áhugavert og stuttligt at síggja ymisk verk, t.d. eina landslagsmynd frá 1977 hjá Eyðuni av Reyni, ið er ógvuliga øðrvísi frá tí, vit kenna hjá honum, gott at síggja, at Hansina Iversen og Rannvá Kunoy eru væl umboðaðar og eisini var tað fínt at síggja gomul verk aftur hjá t.d. Ruth Smith, Steffan Danielsen, Ingálvi av Reyni, sum mann ikki hevur sæð leingi.
William Heinesen uttanfyri og innií pyramiduni snýr tað seg um landsløg
Ruth Smith
Anker Mortensen, Janus Kamban og Ruth Smith
Ingálvur av Reyni
Anker Mortensen og Beinta av Reyni
Anker Mortensen
Sigrun Gunnarsdóttir og Anker Mortensen
Rannvá Kunoy
Rannvá Kunoy, Jón Sonni Jensen og Annika á Lofti
Kyrrlutamynd
Randi Samsonsen og Tita Vinther
Ingálvur av Reyni
Hansina Iversen
Eyðun av Reyni
Jóna Rasmussen
Veggur við grafikki
Jóna Rasmussen
Rannvá Kunoy og Jóhan Martin Christiansen
Sámal Joensen-Mikines
Í portrettrúminum
